Thiếu container rỗng tại các cảng biển : Nhiều cảng bằng  thừa...

 Chỉ vì thiếu container rỗng tại cảng Cái Mép, nhiều DN phải vận chuyển hàng hóa ngược hàng trăm km lên TP HCM đóng hàng rồi chuyển xuống cảng Cát Lái để xuất khẩu. Thực tế này khiến nhiều DN tại Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu không chỉ tốn thời gian, chi phí vận chuyển mà còn giảm sức cạnh tranh.

Nhiều DN đặt nhà máy tại Phú Mỹ nhằm khai thác vị trí quan trọng của
cảng Cái Mép nhưng lại phải vòng vèo đến cảng Cát Lái để xuất hàng.

Tập đoàn Hoa Sen là một ví dụ. “Bên cạnh nhà máy tại Bình Dương, Tập đoàn này đã đặt thêm nhà máy tại Phú Mỹ do vị trí quan trọng của cảng Cái Mép thiết kế web. Ngoài ra, tại Phú Mỹ còn có khí đồng hành, điện lưới quốc gia công suất lớn, rất thuận lợi cho sản xuất xuất và xuất khẩu. Tuy nhiên, đến nay DN vẫn chưa tận dụng được lợi thế này” - ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoa Sen chia sẻ.
Khổ vì cảng thiếu liên kết
Hiện nay, hàng hóa sản xuất tại Phú Mỹ phải chuyển đến Bình Dương để đóng container sau đó vận chuyển từ Bình Dương đến cảng Cát Lái để xuất khẩu. Bên cạnh chi phí vận chuyển lòng vòng khá lớn, DN này phải tốn thêm chi phí nâng hạ tại Bình Dương. Nếu đóng hàng trực tiếp tại Phú Mỹ thì cũng phải kéo container rỗng từ khu vực TP HCM xuống Phú Mỹ, đóng hàng xong phải vận chuyển container từ Phú Mỹ lên cảng Cát Lái để xuất khẩu. Như vậy, chi phí vận chuyển này cũng rất lớn do chênh lệch giữa chi phí vận chuyển container rỗng và container có hàng là không nhiều. “Với số lượng hàng hóa xuất khẩu  lớn -  khoảng 30.000 tấn tôn với trên 1.000 container, nhà máy cần rất nhiều đầu xe vận chuyển xuôi, ngược giữa hai địa điểm tạo thêm áp lực cho vận tải đường bộ” - ông Phước cho biết.
Theo ông Phước, đây là sự lãng phí vô cùng lớn đối với DN và xã hội khi gần khu vực Phú Mỹ có cảng nước sâu Cái Mép hoàn toàn có đủ điều kiện cho các tàu có tải trọng lớn cập cảng nghị định 43 dịch vụ công trực tuyến. Thế nhưng, nghịch lý là tại cảng Cái Mép lại chỉ có tàu đi Châu Âu, Châu Mỹ, không có tàu đi Đông Nam Á. Muốn đi Đông Nam Á, DN buộc phải chuyển hàng lên Cát Lái. Vấn đề này không chỉ riêng Tập đoàn Hoa Sen mà rất nhiều DN trong KCN Phú Mỹ đang gặp phải.
Rơi vào hoàn cảnh tương tự là trường hợp của Cty Thép Pomina, toàn bộ nguyên liệu được nhập khẩu qua cảng Cái Mép, từ cảng cái này về nhà máy chỉ 2 km - đáng lẽ chi phí logistics rất thấp, nhưng khi sản xuất xong, nhiều đơn hàng phải chở hàng lên TP HCM mới có thể xuất. Bà Lê Thị Duyên - Phòng Marketing Cty CP Thép Pomina cho hay : “Tháng 9 vừa rồi, Cty xuất lô hàng hơn 200 tấn thép sang Philippinld phải chở lên tận cảng Cát Lái để bốc lên tàu làm đội chi phí vận chuyển gấp 5 lần so với làm hàng tại tại Cái Mép”.
Điều phối container thế nào?
Lý do container ít nằm ở cảng Cái Mép xuất phát từ thực tế : Do năng lực thông qua của Cái Mép khoảng hơn 5 triệu tấn, nhưng sản lượng hàng hóa thông qua rất kém : Năm 2011 : 546.000 container, năm 2012 chỉ có 1,71 triệu container, 10 tháng đầu năm 2013 có 782.000 container. Lượng container rất ít nên Cái Mép buộc phải chuyển container rỗng về Cái Lái chữa bệnh sỏi thận. Trước thực trạng hiện nay, ông Vũ cho rằng : “Nhà nước cần có định hướng quy hoạch các KCN gần cảng để tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu. Bên cạnh đó, cần có cơ chế chính sách điều phối hoạt động của các hãng tàu để triển khai hoạt động tại nhiều cảng khác nhau tại VN nhằm khai thác triệt để công suất của các cảng; Giải phóng nguồn hàng hóa xuất khẩu tại từng địa điểm, tránh việc quá tải tập trung vào một số cảng chính. Ngoài ra, DN mong muốn có sự phối hợp giữa đơn vị quản lý cảng Cát Lái, Cái Mép và các hãng tàu để có thể bố trí các container rỗng cũng như các tuyến hoạt động tại khu vực cảng Cái Mép, tạo thuận lợi cho DN trong khu vực có thể xuất hàng đi mà không phải vận chuyển lên cảng Cát Lái”.

Ông Nguyễn Văn Công - Thứ trưởng bộ GTVT : Thực tế, Bộ GTVT đã cấp phép cho đội tàu (10 chiếc) mang cờ quốc tịch nước ngoài vận chuyển container rỗng từ các cảng phía Bắc vào Cái Mép. Mục đích là chúng tôi muốn hàng hóa gồm cả container rỗng và đặc tập trung tại Cái Mép để đi Châu Âu, Bắc Mỹ, dần dần đưa Cái Mép thành cảng trung chuyển quốc tế. Hơn nữa, theo phản ánh của Tân Cảng, thì đơn vị này luôn phải chở thuê container rỗng từ Cái Mép đi các cảng khác. Vì thế, nếu DN có nhu cầu thì nên thỏa thuận trước Tân Cảng để nhận container rỗng ngay tại Cái Mép. Ông Nguyễn Duy Minh - Ủy viên BCH Hiệp hội DN dịch vụ Logistics VN: Các DN cả vùng Nhơn Trạch, khu vực BR-VT đang chung tình cảnh phải quay ngược hơn 100 km về Cát Lái để lấy container đóng hàng điều trị bệnh sỏi thận. Thực tế này chỉ là một ví dụ về việc thiếu quyết đoán về quy hoạch cảng biển. Nếu không có sự quyết đoán, thực thi đúng quy hoạch hạ tầng cơ sở hoặc làm phá vỡ quy hoạch thì không chỉ gây lãng phí rất lớn, ngành vận tải biển sẽ không phát triển được. Ông Nguyễn Văn Uấn, Giám đốc Cty Tân Cảng Logistics : Trước đây, giữa Tân Cảng và các hãng tàu cũng muốn tạo một kho chứa hàng rỗng lớn tại cảng Cái Mép nhưng vì lượng khách hàng đến giao nhận trực tiếp tại đây quá ít nên các hãng tàu buộc phải chuyển vào khu vực TP HCM. Nếu DN nào có nhu cầu thì Tân Cảng sẵn sàng kết nối làm việc với các hãng tàu để trực tiếp lấy container rỗng ngay tại Cái Mép.

 

Hoạt động logistics ở VN cũng có những cơ hội lớn: Quy mô thị trường lớn, tốc độ tăng trưởng thị trường logistics cao 20%/năm; Về khối lượng hàng hóa qua cảng biển VN dự kiến năm 2015 sẽ đạt 400 triệu tấn, 2020 đạt 650 triệu tấn và tới năm 2030 dự kiến trên 1.000 triệu tấn. Mặc dù, nhà nước cũng đã có quy hoạch đầu tư, xây dựng và phát triển các cảng biển, đặc biệt là cảng nước sâu nhưng tới thời điểm hiện tại cả nước mới chỉ có 20/160 cảng biển sử dụng vận tải container.